Θέμης Ροδαμίτης: “Για την Τήνο του μέλλοντος”

Ο Θέμης Ροδαμίτης ξεδιπλώνει τις σκέψεις του για τον πολιτισμό, την κρίση αξιών και τον θεσμό του Φεστιβάλ Τήνου.

Η Τήνος, όπως και γενικότερα όλος ο τόπος, εκτιμώ ότι βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Αυτό στην καλύτερη περίπτωση σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό μπορεί να σημαίνει μια νέα αρχή, μια επανεκκίνηση ας πούμε και στη χειρότερη βέβαια, μία απορρόφηση προς τα κάτω, κάτι σαν μια διαιώνιση του κακού μας εαυτού. Η αλήθεια είναι ότι το νησί έχει αγαπηθεί από πολλούς ανθρώπους, αρκετοί από τους οποίους προσπαθούν να βρουν μια αναπτυξιακή συνέχεια σε πιο υγιείς βάσεις. Μια ποιοτική ανάπτυξη προς το κοινό συμφέρον. Όλες αυτές όμως οι σκέψεις κινούνται στην περιφέρεια του δημόσιου χώρου, καθώς το κέντρο του είναι κατειλημμένο από παλιές κουρασμένες νοοτροπίες.

Φυσικά, για να δημιουργηθεί μια άλλη νοοτροπία που θα σηματοδοτεί και νέες πρωτοβουλίες και αποφάσεις για προσφορά και κατ’ επέκταση για ουσιαστική ανάπτυξη, έχουμε να διανύσουμε ακόμα δρόμο. Η λογική του ότι ο δημόσιος χώρος «μας ανήκει» και κατ’ επέκταση μας είναι αδιάφορο πως τον μεταχειριζόμαστε στην πραγματικότητα θυσιάζοντας το αύριο των παιδιών μας, πρέπει να περάσει στις γκρίζες σελίδες της ιστορίας. Μέσα από συνεχείς και ανοιχτούς διαλόγους θα πρέπει να δούμε μια σειρά θέματα της καθημερινότητας που θέλουν επανασχεδιασμό.

Για παράδειγμα, πως ορίζουμε σήμερα την Πόλη; Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες του σημερινού Πολίτη; Σε ποιο πλαίσιο αξιών μπορούμε να συναντηθούμε; Τι εννοούμε ανάπτυξη και πόσο ουσιαστικός είναι σήμερα ο όρος αποανάπτυξη; Πως μπορούμε να στοχεύσουμε σε ένα τουριστικό θεματικό κοινό; Πως ο μοναδικός στον κόσμο ιστορικός πλούτος του Αιγαίου θα αναδειχθεί από τα βάθη του χρόνου και θα περάσει στην πιο απλή καθημερινή συμπεριφορά; Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού μας; Και ποια είναι τα πρόσωπα αλλά και οι τόποι που από το μακρινό χθες μέχρι το σήμερα μπορούν να φωτίσουν καλύτερα τις ιστορικές διαδρομές και να αποτελέσουν ένα ζωντανό κομμάτι, ίσως το πολυτιμότερο της πολιτιστικής μας ταυτότητας;

Αν για παράδειγμα καταγράφονταν με τα πιο χαρακτηριστικά χρώματα και αναδεικνύονταν μέσω ενός επικοινωνιακού λόγου οι πιο σημαντικοί πολιτισμικοί τόποι του νησιού μας και αυτό μπορούσε να σταλεί σαν ένα δώρο στα πέρατα της γης, ως πρόσκληση προκειμένου να δεχθεί η Τήνος τουρισμό στους νεκρούς μήνες, τότε θα είχαμε με σαφήνεια υπογραμμίσει ότι πρώτα εμείς αγαπάμε ότι πολύτιμο διαθέτουμε, και άρα με ειλικρίνεια, ως καλοί οικοδεσπότες προσκαλούμε τα εκατομμύρια των ανθρώπων που είτε αγαπούν τον ελληνικό πολιτισμό, είτε τον μοναδικό φυσικό πλούτο του Αιγαίου πελάγους.

Η σχέση με την Τήνο, σχέση ζωής

Προσωπικά, επέλεξα την Τήνο ως τον τόπο στον οποίο θέλω να περάσω δημιουργικά τη ζωή μου. Η σχέση μου μαζί της είναι σαν αυτούς τους μεγάλους έρωτες που συμβαίνουν σπάνια και που δεν σε αφήνουν να προκαθορίσεις το πώς θα πορευτείς στην καθημερινότητα, αλλά σε δένουν σφιχτά στα μαγικά συστατικά τους. Ο αέρας, το φως, οι εναλλαγές των χρωμάτων, οι σχιστολιθιές, οι πολλές και διαφορετικές διαπεραστικές μυρωδιές, τα μικρά χωριά που ξυπνούν τα παιδικά παραμύθια που άκουγα στην αγκαλιά του παππού και της γιαγιάς, το χαμόγελο των ανθρώπων, βρίσκονται πλέον μέσα μου, τα φέρω δηλαδή όπου κι αν βρίσκομαι.

Το Φεστιβάλ Τήνου

Η σχέση μου με το νησί ξεκίνησε πριν από χρόνια, όταν ανέλαβα ως καλλιτεχνικός διευθυντής το φεστιβάλ Εξωμβούργου. Ένα φεστιβάλ που αγαπήθηκε από χιλιάδες ανθρώπους, εντός και εκτός της Τήνου, και έφτιαξε μια ξεχωριστή διαδρομή που και σήμερα όταν αναφέρεται, ξυπνά δυνατές μνήμες και προκαλεί θαυμασμό. Στη συνέχεια με την ενοποίηση των Δήμων, ανέλαβα ως καλλιτεχνικός διευθυντής το ενιαίο πλέον φεστιβάλ της Τήνου. Η αγάπη και η ειλικρίνεια του κόσμου είναι η καλύτερη επιβράβευση αυτής της προσπάθειας και είναι μοναδική.

Οι δυσκολίες και τα εμπόδια είναι συνεχή, αλλά αυτό είναι πολλές φορές το τίμημα της επιτυχούς προσπάθειας στην πατρίδα μας. Και βέβαια όπως όλοι γνωρίζουμε, πολλές φορές στεκόμαστε στα ασήμαντα καθημερινά, αφήνουμε τη χαρά να περνά δίπλα μας και μιζεριάζουμε σε ένα μικρόκοσμο που ξεπηδά από προσωπικούς φόβους και ανασφάλειες και συχνά καταλήγει στον αδιέξοδο και προβληματικό κόσμο της ιδιοτέλειας. Βλέπετε, ο τόπος μας μαστίζεται από έναν διαρκή εμφύλιο και ιδίως οι αξίες του πολιτισμού ασφυκτιούν σε ένα πλαίσιο, όπου η διαλεκτικότητα και η ανεκτικότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Το μήνυμα του πολιτισμού

Το φεστιβάλ προσπάθησε όλα αυτά τα χρόνια να ευχαριστήσει και τους ντόπιους κατοίκους αλλά και τους πιο απαιτητικούς επισκέπτες. Αυτή η λεπτή ισορροπία είναι και η πιο δύσκολη διαδρομή και αν θέλει κανείς να τη δει μέσα στη μικρή της φεστιβαλική πορεία, θα πρέπει να την κρίνει από τη σκοπιά αυτή. Δεν θέλησα να βρεθώ από τη μια πλευρά, πράγμα που δεν έχω κάνει ούτε στο παρελθόν μέσα από στην πορεία μου στο Καφέ Παράσταση, στα χρόνια του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης αλλά και σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες την ευθύνη των οποίων είχα στην Σύρο, τη Δήλο, τη Σάμο, τη Μύκονο και σε άλλα μέρη εντός και εκτός Ελλάδας.

Από την αρχή σκέφτηκα ότι η δική μου σχέση μέσω του πολιτισμού με την Τήνο αφορά όλους και ότι η επιτυχία θα ήταν η δημιουργία ενός διαρκούς και κινούμενου «ανθρώπινου χαρμανιού» το οποίο θα συνδιαμορφώνει τη δική του πορεία. Το ηχηρότερο μήνυμα του πολιτισμού είναι ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι πρώτης και δευτέρας κατηγορίας, καθώς όλοι έχουν το δικαίωμα να πορευτούν ως πολίτες σε μια νέα κάθε φορά πραγματικότητα και αυτό έρχεται να υπογραμμίσει όσο γίνεται τη δική μου δραστηριότητα κι αν δεν φαίνεται υπερβολικό, το δικό μου όραμα.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, η κρίση που μας αγγίζει όλους δημιουργεί ήδη νέα δεδομένα. Μας φέρνει πιο κοντά, μεγάλες παραμελημένες αξίες μπορούν να πάρουν ζωή, η αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για τα κοινά, ο πολιτιστικός μας πλούτος, μας δείχνουν όλο και πιο καθαρά ότι οι επόμενες συναντήσεις μας θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε ένα πιο ενδιαφέρον τοπίο.

Το φεστιβάλ της Τήνου είναι ο χώρος συνάντησης όπου όλοι μαζί σαν μια μεγάλη παρέα απολαμβάνουμε, δημιουργούμε, ονειρευόμαστε.
Ας δημιουργηθεί το καλοκαίρι αυτό μια πιο ουσιαστική κοινωνική σχέση και ας δείξουμε το ενδιαφέρον και την αγάπη μας για την Τήνο στην πράξη.