Μουσείο Μαρμαροτεχνίας

Στον Πύργο της Τήνου, κορυφαίο καλλιτεχνικό κέντρο που ανέδειξε πολλούς από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων οι γλύπτες Γιανούλης Χαλεπάς και Δημήτρης Φιλιππότης, βρίσκεται το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. Αποτελεί μοναδικό παράδειγμα παρουσίασης της τεχνολογίας του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και την τέχνη της Ελλάδας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στεγάζεται σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, εναρμονισμένες με το χαρακτηριστικό τηνιακό τοπίο.

Στο Μουσείο, που είναι το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα, παρουσιάζεται η τεχνολογία του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και την τέχνη της Ελλάδας από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, ενώ παράλληλα περιγράφεται αναλυτικά το πλέγμα εργαλειακού εξοπλισμού και τεχνικών. Ταυτόχρονα, με την έμφαση που δίνεται στην προβιομηχανική και πρωτοβιομηχανική Τήνο, που υπήρξε το σημαντικότερο νεοελληνικό κέντρο μαρμαροτεχνίας, αναδεικνύεται το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκαν τα τοπικά εργαστήρια.

Κοσμικά, εκκλησιαστικά, επιτύμβια και καθημερινής χρήσης έργα σε μάρμαρο, πήλινα προπλάσματα και γύψινα αντίγραφα, εργαλεία λατόμησης και μαρμαροτεχνίας, σχέδια παλιών μαρμαρογλυπτών αλλά και μηχανολογικός εξοπλισμός και πλούσιο αρχειακό υλικό αποτελούν τα εκθέματα της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου. Σε συνδυασμό, εξάλλου, με τις αναπαραστάσεις λατομείου, εργαστηρίου μαρμαροτεχνίας και συναρμογής δεσποτικού θρόνου, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν παραδοσιακές τεχνικές και διαδικασίες που αφορούν την εξόρυξη, την πρώτη επεξεργασία και μεταφορά του μαρμάρου, καθώς και τη μορφοποίηση και τοποθέτηση μιας κατασκευής· με άλλα λόγια, τη διαδρομή από την πρώτη ύλη έως το ολοκληρωμένο έργο.

Παράλληλα, το οπτικοακουστικό υλικό της έκθεσης ζωντανεύει με τρόπο άμεσο τις παραδοσιακές μεθόδους εργασίας του λατόμου και του μαρμαροτέχνη, ενώ οι εικόνες του οδοιπορικού καταγράφουν την έντονη παρουσία του μαρμάρου σε ολόκληρο το νησί και παροτρύνουν τους επισκέπτες σε δικές τους περιηγήσεις.

Τέλος, η έκθεση επεκτείνεται στους υπαίθριους χώρους του Μουσείου. Στην πλατεία μπροστά από την είσοδο εκτίθενται ανυψωτική μηχανή μαρμάρων (μπίγα) και βαγονέτο για τη μεταφορά όγκων, από το λατομείο της Βαθής· στον εξώστη, μπαζοβαγονέτο (σέσουλα), στροφή και ράγες από το λατομείο της Πατέλας, μαζί με ολοκληρωμένα και ημικατεργασμένα έργα. Ο ιστορικός μηχανολογικός εξοπλισμός, που παρουσιάζεται στην υπαίθρια έκθεση και ανασυνθέτει χαρακτηριστικές εικόνες από αντίστοιχους φυσικούς χώρους εργασίας, διασώθηκε, συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε λειτουργικά με τη φροντίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς.

Μικροί και μεγάλοι έχουν την ευκαιρία να δουν όγκους μαρμάρου στη φυσική τους κατάσταση, να ψηλαφίσουν την υφή τους, να παρατηρήσουν με μεγεθυντικό φακό το χρώμα και τους κρυστάλλους, ενώ οι επισκέπτες εντυπωσιάζονται από τις επιδείξεις επεξεργασίας μαρμάρου από ντόπιους τεχνίτες, που οργανώνονται συχνά εκεί. Τα δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα, οι δράσεις και εκδηλώσεις αλλά και οι σημαντικές εκθέσεις που διοργανώνονται από το ΠΙΟΠ, καθιστούν το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας πολιτιστικό κύτταρο του νησιού, που λειτουργεί ως πόλος έλξης για πλήθος επισκεπτών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η τηνιακή μαρμαροτεχνία είναι στοιχείο που έχει ενταχθεί από το 2015 στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, της Unesco.

Πύργος, Πάνορμος Τήνου, Τ: 22830 31290. Θερινό ωράριο: 10:00-18:00, χειμερινό ωράριο 10:00-17:00 (καθημερινά, εκτός Τρίτης).

Για περισσότερες πληροφορίες: www.piop.gr