English 
Ταξίδι στη γεύση
Τοπικά προϊόντα της Τήνου
Το νησί των Κυκλάδων που φημίζεται για την αξιόλογη και πλούσια τοπική παραγωγή αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους ψάχνουν ντόπιους γευστικούς «θησαυρούς».
Νησί με γαστρονομική ταυτότητα
«Ένα πιάτο ζεστό ή κρύο. Μία μπουκιά, μικρή ή μεγάλη. Η γεύση. Το φαγητό, ένας από τους βασικότερους και ομορφότερους τρόπους γνωριμίας ενός τόπου. Ο γαστρονομικός μας πολιτισμός βρίσκεται παντού. Στη θάλασσα και στα χωράφια μας. Στα σπίτια μας και στις αυλές. Στα κατώγια. Στα κελάρια. Στα αγαθά που κρατάνε στα χέρια τους και στην ψυχή τους οι άνθρωποι του τόπου αυτού». Η κεντρική ιδέα του επιτυχημένου θεσμού «Tinos Food Paths» είναι στην ουσία η φιλοσοφία της τηνιακής γαστρονομίας που βασίζεται στον τοπικό γευστικό πλούτο. Ο γαστρονομικός τηνιακός πολιτισμός είναι πλούσιος σε πρώτες ύλες, παραδοσιακές γεύσεις, μοντέρνες συνταγές και ζεστή φιλοξενία.
Αυτόνομο και αυτάρκες νησί, που ζούσε με ό,τι διέθετε και το οποίο στηριζόταν περίπου μέχρι και τη δεκαετία του 1960 στην ανταλλαγή προϊόντων μεταξύ των κατοίκων, η Τήνος παντρεύει το παρελθόν με το παρόν, αξιοποιεί συνταγές προηγούμενων γενιών και εμπνέεται νέα πιάτα με βάση πάντα τα ντόπια υλικά.
Γευστικός προσανατολισμός
Οι επισκέπτες μπορούν να γευτούν −ακόμη και σε επίσκεψη σε παραγωγούς και σε γιορτές τοπικών προϊόντων− όσα προσφέρει η φύση απλόχερα: από τους λιτούς μεζέδες για κρασί, ρακί και μπίρα και τις πρωτότυπες πίτες έως τα περίτεχνα εδέσματα και τα ντόπια γλυκίσματα.
Κάπαρη: Διατηρείται όλο το χρόνο σε άλμη ή την ξεραίνουν. Τα μεγάλα μπουμπουκάκια της κάπαρης τηγανίζονται με κουρκούτι. Μαζί με το μάραθο χρησιμοποιείται πολύ σε σαλάτες και αχνιστά μύδια αλλά και στην παρασκευή παραδοσιακής σάλτσας για χταπόδι.
Κρίταμος: Μαζεύεται από τα βράχια κοντά στη θάλασσα και γίνεται τουρσί για σαλάτες.
Μάραθος: Χρησιμοποιείται ως βασικό υλικό σε μαραθοκεφτέδες και μαραθοτηγανίτες. Ο ξηρός μάραθος προστίθεται στο αρνάκι φούρνου, στα λουκάνικα και στη λούζα.
Λούζα: Παράγεται από το χοίρο, την μπριζόλα χωρίς κόκαλα. Παραμένει για 2 με 3 ημέρες στο αλάτι, μετά σε κόκκινο γλυκό λιαστό κρασί και στη συνέχεια πασπαλίζεται με μυρωδικά, κυρίως μάραθο και ρίγανη. Αφήνεται να ωριμάσει, από δύο εβδομάδες έως έναν μήνα, και μετά κόβεται σε λεπτές φέτες. Συνήθως προσφέρεται μαζί με τα ντόπια παξιμάδια με ελαιόλαδο.
Λουκάνικο: Είναι χοιρινό σκορδάτο –το γνωστό «σαλσίσι» που έμεινε στο νησί από τους Βενετούς− και τρώγεται ωμό. Φτιάχνεται και με ντομάτα στα καθολικά χωριά.
Λιαστές ντομάτες: Τις ανοίγουν οριζόντια, προσθέτουν αρκετό χοντρό αλάτι και τις αφήνουν στον ήλιο τον Αύγουστο να ξεραθούν. Επίσης, τις τηγανίζουν με κουρκούτι, τις αναμιγνύουν με το «Τυράκι», φτιάχνουν πελτέ ή τις προσθέτουν σε σάλτσα στο χοιρινό ή στο μοσχάρι. Οι «χωραφίσιες» είναι πολύ γλυκές.
Αγκινάρα: Το νούμερο ένα αγροτικό προϊόν του νησιού, το οποίο μάλιστα εξάγεται. Αποτελεί τη βάση για πολλά πιάτα του νησιού: στη σχάρα, αλά πολίτα, ξιδάτη τουρσί, τηγανιτή σε κουρκούτι ή σε πίτα και σε συνδυασμό με όσπρια ή κρέας.
Με μεγάλη ιστορία στην τυροκομία
Η Τήνος παράγει εξαιρετικά γαλακτοκομικά προϊόντα. Ξεχωρίζουν για τη γεύση και το άρωμά τους και χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική «απογειώνοντας» παραδοσιακές συνταγές αλλά και «πειραγμένα» πιάτα.
Για τους λάτρεις του τυριού και όχι μόνο
Γραβιέρα: Αποτελεί την εξέλιξη του παλιού «βραστού τυριού» του νησιού. Με ελαφρώς αλμυρή, πικάντικη και βουτυράτη γεύση, προσθέτει νοστιμιά σε πίτες, πίτσες, ζυμαρικά ενώ σερβίρεται και σαγανάκι.
Κοπανιστή: «Μαλακό τυρί πιο δυνατό και πιο πικάντικο από το παλαιωμένο ροκφόρ ή το ζερομέ». Έτσι περιέγραψε το 1809 την κοπανιστή ο Τηνιακός ιατροφιλόσοφος Μαρκάκης Ζαλώνης στο σύγγραμμά του «Ταξίδι στην Τήνο». Το μαλακό αλμυρό τυρί από ζύμωση, με έντονη καυτερή γεύση, συνοδεύει ιδανικά ρακί, τσίπουρο, ούζο, κρασί και μπύρα. Η κοπανιστή Τήνου έχει αναγνωριστεί επίσημα ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης.
Μυζήθρα: Παραδοσιακό μαλακό τυρί με υπόγλυκη έως γλυκιά γεύση, το οποίο μοιάζει πάρα πολύ με το ανθότυρο. Με μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι και λιπαρά, αποτελεί μια υγιεινή διατροφική επιλογή και συνοδεύει θαυμάσια φρούτα, λευκά κρασιά αλλά και το ντόπιο μέλι.
«Τυράκι»: Με απαλή γεύση, θεωρείται χαρακτηριστικό τυρί του νησιού. Επειδή είναι αλατισμένο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί φέτας σε σαλάτες και πίτες.
Βούτυρο νωπό: Αρωματικό, δίνει εξαιρετική γεύση σε φαγητά και γλυκά, ιδίως σε γλυκά ταψιού.
Βούτυρο μαγειρικό: Ατόφιο βούτυρο (με περιεκτικότητα σε λιπαρά 95%), αποτελεί εξαιρετική επιλογή για τη μαγειρική αλλά και τη ζαχαροπλαστική.
Γάλα: Είναι το μοναδικό γάλα ημέρας που κυκλοφορεί στην Τήνο και διατίθεται μόνο σε καταστήματα του νησιού. Συλλέγεται το πρωί και μέσα σε λίγες ώρες προσφέρεται στους καταναλωτές.
Πέτρωμα: Πήρε το όνομά του από τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η στράγγισή του. Το φρέσκο τυρί πιέζεται με πέτρα μέχρι να φύγουν τα υγρά του. Αποτελεί τη βάση για την παραγωγή και άλλων ντόπιων τυριών και χρησιμοποιείται σε σαλάτες και παραδοσιακές γλυκές πασχαλινές τυρόπιτες.
Βολάκι: Με βάση το τυρί «Πέτρωμα». Όταν εκείνο είναι έτοιμο, θρυμματίζεται, αλατίζεται και πλάθεται σε μικρές μπάλες. Στη συνέχεια, τοποθετείται σε τσαντίλες και κρεμιέται σε εξωτερικούς σκιερούς χώρους για να στραγγίσει και να ξεραθεί. Φρέσκο, θυμίζει μοτσαρέλα με άρωμα βοτάνων και βουτυράτη γεύση. Το ώριμο «Βολάκι» είναι σκληρό με πικάντικη γεύση και μοιάζει με παρμεζάνα. Σερβίρεται σκέτο, με φρούτα ή μέλι και τριμμένο σε ζυμαρικά και πίτες.
Μαλαθούνι ή σκλαβοτύρι: Η γεύση του μοιάζει πολύ με το «Βολάκι» και είναι ακόμη ένα τυρί που έχει βάση το «Πέτρωμα». Παράγεται με την κλασική διαδικασία της τοποθέτησης στο καλαθάκι. Ταξίδι στη γεύση
Καρίκι: Είναι το μπλε τηνιακό τυρί, αποκλειστικά οικιακής παραγωγής στο παρελθόν. Η παραγωγή του θέλει χρόνο με τους ζυμομύκητες να του χαρίζουν γεύση που θυμίζει ροκφόρ. Ταξίδι στη γεύση
Box: Εν αρχή ην ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Τήνου
Σημαντικό και ουσιαστικό ρόλο στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των τοπικών προϊόντων έπαιξε στο παρελθόν και εξακολουθεί να παίζει σήμερα ο «Αγροτικός Συνεταιρισμός Τήνου», που ιδρύθηκε ως «Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών» το 1951 και αριθμεί πλέον περισσότερα από 600 μέλη. Το σύγχρονο τυροκομείο του, που λειτουργεί από το 1981, επεξεργάζεται περισσότερους από 1.000 τόνους γάλακτος ετησίως και παράγει εκλεκτά τυριά, βούτυρο και γάλα, τα οποία στη συνέχεια διαθέτει στην αγορά.
