Πανελλαδική Διάκριση για την «Κατοικία στο Βωλάξ»

από την Γεωργία Αλεξίου,

Ο «δικός μας» Αριστείδης Ντάλας τον οποίο γνωρίσαμε πρόσφατα με τα έργα του εστιατόριο «ελιά» (Γ. Μπον) και το cafe “Loocoomades” (Γ. Λεκκός), επιλέγεται για δεύτερη συνεχόμενη τριετία στους καλύτερους Έλληνες αρχιτέκτονες σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, μετά και από το έργο του «Κατοικία στο Βωλάξ».

Ο Βώλαξ ίσως είναι η «αυθεντικότερη» τοποθεσία στην Τήνο. Απροκάλυπτα ξεχωριστή και ιδιαίτερη, σε βαθμό που την κάνει ίσως, μοναδική στις Κυκλάδες – για να μη γίνω υπερβολική και πω στον κόσμο. Ο σχεδιασμός λοιπόν, μιας κατοικίας στο Βώλακα συνιστά από μόνος του «πρόκληση» και «προσωπικό στοίχημα» για κάθε αρχιτέκτονα.

Ο αρχιτέκτων Αριστείδης Ντάλας και το τεχνικό του γραφείο είπε ναι στην πρόκληση αυτή∙ για λογαριασμό ενός ζευγαριού αναρριχητών, σχεδίασε και σήμερα κατασκευάζει, σε συνεργασία με την κατασκευαστική εταιρεία Aegean de.co.de. του Δημήτρη Λούβαρη (Σαλβαρά) μια κατοικία που χωρίς υπερβολή, μοιάζει να αποτελεί συνέχεια ή συμπληρωματικό τμήμα, της γενικότερης επιβλητικής εικόνας του Βώλακα. Η φύση μπορεί να μεγαλούργησε κατά τη δημιουργία των στρογγυλών βράχων που φαντάζουν ως φυσικά έργα τέχνης αλλά ο αρχιτέκτονας, έβαλε τη δική του, «ανθρώπινη» πινελιά για να δημιουργήσει μια κατοικία ως αναπόσπαστο κομμάτι της περιοχής.

Εμφανώς επηρρεασμένος από τα λογια του διάσημου Έλληνα αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, ο οποίος έχει γράψει ότι σε έναν τόπο δεν μπορούν να φυτρώνουν όλα τα είδη φυτών αλλά μόνο κάποια συγκεκριμένα, έτσι και μόνο ορισμένα κτίρια μπορούν να αναδειχθούν σε συγκεκριμένες τοποθεσίες, ο Ά. Ντάλας σχεδιάζει μια κατοικία σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον της. Με τη διάσπαση της κατοικίας σε επιμέρους μονάδες που κατανέμονται γύρω από τους σφαιρικούς βράχους, δημιουργεί ένα ευρύτερο ενιαίο σύνολο.

Γύρω από το κεντρικό αίθριο, τα τρία κτίρια που στεγάζουν τις βασικές λειτουργίες του σπιτιού, διαφέρουν μεταξύ τους σε ύψος, διαστάσεις, ακόμα και σε υλικά. Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν έχει εφαρμοστεί κάποια οργανωμένη σχεδιαστική – χωροθετική λογική για την κατασκευή τους αλλά αντίθετα, κάθε τμήμα της έχει τοποθετηθεί ελεύθερα, σχεδόν άναρχα, στο χώρο, σαν να έπεσε από ψηλά και απλά, να στάθηκε εκεί. Με άλλα λόγια, ότι ακριβώς συνέβη με τις ηφαιστειακές σφαιρικές πέτρες του Βώλακα. «Έχοντας ως μοναδικό περιορισμό, τον προσανατολισμό και την προστασία της υπάρχουσας «τυχαίας» οργάνωσης του περιβάλλοντος χώρου, σκοπός μας ήταν να εναρμονίσουμε την κατοικία με το εν λόγω περιβάλλον, όχι μόνο σύμφωνα με το νέο δομημένο χώρο αλλά και ως προς τον ενδιάμεσο μεταξύ τους χώρο καθώς και τη μεταξύ τους σχέση», σημειώνει εύστοχα ο αρχιτέκτονας.

Χαρακτηριστική είναι η βορεινή όψη της κατοικίας, όπου ο Α. Ντάλας δημιουργεί ένα «όριο», μια τεχνητή προστασία του χώρου της κατοικίας από τον «Βοριά». Τοποθετεί λοιπόν εκεί έναν όγκο από εμφανές και άβαφο σκυρόδεμα. Η επιλογή αυτής της υλικότητας τον κάνει να δείχνει κι αυτός σαν βράχος, ενώ σε βάθος χρόνου, όταν τα πολύχρωμα αδρανή του σκυροδέματος αναδυθούν στην επιφάνεια, θα ενσωματωθεί απόλυτα στο τοπίο. Η επιλογή του σχήματός του από την άλλη, ως ένα στενόμακρο ορθογώνιο, πετυχαίνει να αναδείξει τους βώλακες «υπογραμμίζοντάς» τους, και ενισχύοντας την σφαιρικότητα τους σε άμεση αντιπαράθεση με τη δική του γραμμικότητα. Στο εσωτερικό του, το σκληρό του περίβλημα «σπάει» και μένει «διάφανο», αφήνοντας τον εσωτερικό του χώρο να γίνει ένα με το έξω. Έτσι τα όρια μεταξύ του «μέσα» και του «έξω» «θολώνουν», και ο εσωτερικός χώρος τελικά εκτείνεται μέχρι τη συστάδα των βωλάκων, στην πλάτη του οικοπέδου προς το χωριό.

Η προσωπική επιτυχία του Α. Ντάλα, να μην «ταράξει» δηλαδή, καθόλου το τοπίο του Βώλακα με ανθρώπινες παρεμβάσεις, αλλά αντίθετα να υποταχθεί και να αναδείξει την ιδιαιτερότητα του τοπίου, του έδωσε για δεύτερη συνεχόμενη τριετία την βράβευση ως έναν από τους καλύτερους νέους Έλληνες αρχιτέκτονες (κάτω των 45 ετών). Έτσι, το έργο του «Κατοικία στο Βωλάξ» θα εκπροσωπήσει το γραφείο του αλλά και την Τήνο στην 8η Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων*, ως ένα από τα καλύτερα αρχιτεκτονικά project στην Ελλάδα για τις χρονιές 2012-15.

*Η Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων διοργανώνεται από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής. Τα βραβευμένα έργα τη 8ης Biennale θα παρουσιαστούν σε έκθεση του Μουσείου Μπενάκη επί της οδού Πειραιώς, από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο του 2015.

**Το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αριστείδη Σ. Ντάλα δραστηριοποιείται στην Τήνο παρέχοντας από το 2014 όλες τις υπηρεσίες μηχανικού. Εστιάζει στην προσεκτική μελέτη και υλοποίηση κάθε έργου, ανεξαρτήτως μεγέθους, προγράμματος, τοποθεσίας ή προϋπολογισμού. Κεντρική του φιλοσοφία του είναι πως κανένα έργο δεν είναι ποτέ συμβατικό, αλλά πάντοτε υπάρχει περιθώριο για την πρόταση και την εφαρμογή καινοτόμων ιδεών.

*** Η Γεωργία Αλεξίου ασχολείται με τη σύνταξη κειμένων εξ απαρχών του «κόσμου» της… Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια (ΜΑ), σήμερα γράφει για ιστοσελίδες και περιοδικά όπως Interiors from Greece και tinos-about ενώ κατά διαστήματα δίνει κείμενα στις ιστοσελίδες popaganda.gr και mikrofwno.gr.