Αρχιτεκτονική Πρόταση για μια Διαφορετική Τήνο

Αρχιτεκτονική πρόταση για μια διαφορετική Τήνο

από τους Alteraparsarchitects + associates Μαρκουίζος Πέτρος Πιττακίδης Ζαννής Αρχιτέκτονες Μηχανικοί MsCΕ.Μ.Π.

Η αρχιτεκτονική μελέτη Ανάδειξης και ανάπλασης της χερσαίας ζώνης του λιμένα της Τήνου αφορά στην περιοχή από το νέο λιμάνι έως το δημοτικό γήπεδο. Στόχος της μελέτης είναι η βελτίωση, η οργάνωση και η αισθητική αναβάθμιση του χώρου, μέσα από μια σειρά ήπιων επεμβάσεων, που δημιουργούν μια ζώνη μέσα στην πόλη, περισσότερο λειτουργική και αισθητικά αρτιότερη, που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις απαιτήσεις κατοίκων και επισκεπτών. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η αλλαγή της σημερινής εικόνας.

Γενικό τοπογραφικό της πρότασης

Μεθοδολογικά η εκπόνηση της μελέτης βασίστηκε στην επιτόπου συλλογή στοιχείων, στην καταγραφή προβλημάτων και στον διάλογο, με στόχο το τελικό αποτέλεσμα να προκύψει από τον συγκερασμό της επιστημονικής γνώσης και των αναγκών τοπικών παραγόντων, επαγγελματιών και κατοίκων.

Τα σημαντικότερα προβλήματα που καταγράφηκαν στα πλαίσια της μελέτης αφορούν την:

• Έλλειψη οργανωμένου δικτύου κίνησης πεζών.
• Έλλειψη οργάνωσης και ταυτότητας χρήσης των ελεύθερων χώρων – πλατειών.
• Έλλειψη οργάνωσης και συνολικής μορφολογικής αντιμετώπισης των εξωτερικών χώρων των καταστημάτων.
• Έλλειψη οργάνωσης στάθμευσης – κυκλοφοριακός φόρτος.
• Αισθητική υποβάθμιση της περιοχής.

Η αρχιτεκτονική πρόταση με γνώμονα τον άνθρωπο, προσπαθεί μέσω του σχεδιασμού και της χρήσης φυσικών υλικών (ξύλο, φυσικός κυβόλιθος) να μην επιβαρύνει, περαιτέρω το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Στη λογική της πρότασης περιβάλλον και άνθρωπος αποτελούν έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος συνεπάγεται άμεσα βελτίωση και της ζωής του ανθρώπου.

Τους γενικούς άξονες της πρότασης αποτελούν:

• Η δημιουργία ενός πλήρως οργανωμένου δικτύου κίνησης πεζών και ο σαφής διαχωρισμός του από την κυκλοφορία των οχημάτων. Από το νέο λιμάνι έως το δημοτικό γήπεδο προτείνεται μια συνεχής και απρόσκοπτη κίνηση πεζών και από τις δύο πλευρές της χερσαίας ζώνης.
• Η δημιουργία ενός οργανωμένου ποδηλατοδρόμου και ο διαχωρισμός του από την κυκλοφορία των οχημάτων και των πεζών. Από τη πλατεία στο μνημείο της Έλλης, έως το δημοτικό γήπεδο, προτείνεται μια συνεχής κίνηση ποδηλάτων σε μία ξεχωριστή ζώνη δίπλα στη θάλασσα, παράλληλα και ανάμεσα στο οδόστρωμα και στο πεζοδρόμιο. Στην αρχή και το τέλος του δημιουργούνται θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων. Υπάρχει πρόβλεψη για επέκτασή του έως το νέο λιμάνι.
• Η οργάνωση των ελεύθερων χώρων – πλατειών, η οποία σχετίζεται άμεσα με το δίκτυο των πεζοδρομίων.
• Η οργάνωση των εξωτερικών χώρων των καταστημάτων, οι οποίοι αποκτούν ταυτότητα, γίνονται αναγνωρίσιμοι στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, αποκτούν δυναμική και συγχρόνως εντάσσονται αισθητικά στην εικόνα του θαλασσίου μετώπου.
• Η χωροθέτηση νέων χρήσεων για την κοινωνική, αισθητική και οικονομική τόνωση των περιοχών. Στο χώρο της παλαιάς παιδικής χαράς μεταφέρεται η λαϊκή αγορά με σταθερές και μόνιμες θέσεις. Νότια, πριν το δημοτικό γήπεδο χωροθετείται ένα ποδηλατοδρόμιο, ένα μικρό πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής, όπου καταλήγει ο παραλιακός ποδηλατοδρόμος.
• Αισθητική αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου. Η προσπάθεια ανάπλασης και ανάδειξης της περιοχής είναι ταυτόσημη με την αισθητική αναβάθμιση των όψεων των κτηρίων του θαλασσίου μετώπου. Το θέμα αυτό δεν αποτελεί άμεσο αντικείμενο της μελέτης, αλλά ίσως είναι το έναυσμα για ένα μεγάλο πρόγραμμα ανάπλασης των όψεων των κτηρίων.

Αναλυτικότερα, προβλέπεται η μετατροπή της περιοχής δίπλα από την παιδική χαρά και του μικρού πάρκου, σε μια μεγάλη ενιαία μεγάλη πλατεία, σε τμήμα της οποίας επεκτείνεται ο χώρος τραπεζοκαθισμάτων των καταστημάτων, εκτός του χώρου που διατηρούν σε επαφή με το δομημένο μέτωπο. Η τοποθέτηση στεγάστρων οριοθετεί και εξυπηρετεί την συγκεκριμένη χρήση. Τα στέγαστρα κατασκευάζονται, υπό γωνία σε σχέση με τον κύριο οδικό άξονα για τον καλύτερο προσανατολισμό τους και την διευκόλυνση της θέασης προς όλες τις πλευρές. Ο χώρος της πλατείας στρώνεται με πέτρινους κυβόλιθους περιορίζοντας το μπετόν. Αποκτά ζωή και κίνηση, γίνεται χώρος καθημερινής χρήσης και κοινωνικής συνεύρεσης. Εξοπλίζεται με υπαίθρια καθιστικά, χωροθετείται χώρος πρασίνου και φύτευσης και δημιουργούνται άξονες κίνησης και διέλευσης μέσα από αυτή.

Κάτοψη διαμόρφωσης χώρου παιδικής χαράς και πλατεία

Από τον χώρο αυτό ξεκινάει πεζόδρομος που οδηγεί προς την Λεωφόρο Μεγαλόχαρης και την μαρμάρινη εξέδρα. Η κίνηση των πεζών διευκολύνεται με την δημιουργία πεζοδρομίου και στο ανατολικό μέρος της παραλιακής οδού από την πλατεία Ταξιαρχών έως την αρχή της λεωφόρου Μεγαλόχαρης, όπου συναντάει το υφιστάμενο. Η μαρμάρινη εξέδρα, ιδιαίτερο στοιχείο του παραλιακού μετώπου, δεν αναδεικνύεται σήμερα επαρκώς, αφού η κυκλοφορία των αυτοκινήτων γίνεται γύρω από αυτή, χωρίς όμως να παίζει το ρόλο κυκλοφοριακού κόμβου, ενώ ο πεζόδρομος της Ευαγγελιστρίας καταλήγει άναρχα και επικίνδυνα στο δρόμο. Για την καλύτερη επίλυση του προβλήματος αυτού προτείνεται ο περιορισμός του πλάτους του οδοστρώματος και η δημιουργία πλατώματος στην εκβολή της οδού Ευαγγελιστρίας, που συμπεριλαμβάνει την εξέδρα και ενοποιεί τον χώρο με την πλατεία Παντανάσσης.

Κάτοψη διαμόρφωσης περιοχής πλατείας Έλλης και πλατείας Παντανάσσης

Σε αυτό το τμήμα της χερσαίας ζώνης τα στέγαστρα των καταστημάτων εφάπτονται στα κτίρια. Τα προτεινόμενα νέα στέγαστρα θα αποτελούνται από δύο τμήματα. Το πρώτο κεκλιμένο τμήμα κατασκευασμένο σε διαφορετικά ύψη για μορφολογικούς, κατασκευαστικούς και βιοκλιματικούς λόγους δημιουργεί μια επιμελημένη διαφοροποίηση ακολουθώντας την μορφή των κτιρίων. Το δεύτερο χαμηλότερο τμήμα τους που βρίσκεται σε επαφή με τον δρόμο, αποδίδει μορφολογική ηρεμία, επιτυγχανοντας ογκοπλαστική ισορροπία.

Σχέδιο κατασκευαστικής τομής για τα προτεινόμενα στέγαστρα στην περιοχή της πλατείας Έλλης και της πλατείας Παντανάσσης

Στην περιοχή του γηπέδου, διαμορφώνεται μιαν άλλη «γειτονιά» καταστημάτων με ξεχωριστή ιδιαίτερότητα ως προς τη θέση της στον πολεοδομικό ιστό της πόλης. Η μελέτη διατυπώνει προτάσεις για την ανάδειξη των εξωτερικών χώρων της, ώστε να αποκτήσουν αναγνωρισιμότητα. Έτσι στην περιοχή αυτή που εκτείνεται από τον τελευταίο μώλο του παλιού λιμανιού έως το γήπεδο και το νέο ποδηλατοδρόμιο, δημιουργείται δρόμος ήπιας κυκλοφορίας, λειτουργώντας και ως πλατεία με τις υπαίθριες κατασκευές και τα στέγαστρα των καταστημάτων.

Κάτοψη διαμόρφωσης περιοχής Γηπέδου και νέου ποδηλατοδρομίου

Η ορθογώνια κάτοψη των στεγάστρων της περιοχής επαναλαμβάνεται ανάλογα με το σημείο που τοποθετείται το στέγαστρο. Το ανάπτυγμα της όψης τους έχει τη μορφή καραβιού αποπνέοντας αέρα θαλασσινό και δημιουργώντας διαφορετικά σχήματα σε πρώτο πλάνο σε αντίθεση με τους κυβιστικούς όγκους του φόντου. Στο σημείο που το ύψος της κατασκευής είναι μεγάλο τοποθετούνται μεταλλικά σκιάδια. Γενικά, η τυπολογία των στεγάστρων που προτείνονται σε όλη τη χερσαία ζώνη χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες. Σε εκείνα που εφάπτονται στα κτίρια, σε εκείνα που αποτελούν ένα σύνολο ελεύθερο στο χώρο και σε εκείνα που είναι μόνα τους αποτελώντας μεμονωμένα στέγαστρα.

Όψη προτεινόμενου στεγάστρου για την περιοχή του Γηπέδου

Συμπερασματικά ο τρόπος επέμβασης στον χώρο της χερσαίας ζώνης, προκύπτει από την πρόθεση αναβάθμισης, οργάνωσης και ανάδειξής της, λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους της καθημερινής ζωής. Η μελέτη σκοπεύει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας, αναβαθμίζοντας την περιοχή και μετατρέποντάς την σε πόλο έλξης, σεβόμενο πλήρως το φυσικό περιβάλλον. Στοχεύει στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής του τόπου με απλές, λιτές γραμμές, ογκομετρία και υλικά. Το τελικό αποτέλεσμα αποπνέει έντονα το αίσθημα της άνεσης, της ευκολίας ανάδειξης του χώρου που τον καθιστά ευχάριστο, οργανωμένο και συμβατό στο σύγχρονο τρόπο ζωής.

Πρόταση ανάπλασης όψης παραλιακού μετώπου