
Ιερός Ναός Μεγαλόχαρης
Πώς ανακαλύφθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας
Η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Τήνο ανακαλύφθηκε μέσα από θεία καθοδήγηση, σε μια εποχή που το ελληνικό έθνος έδινε μάχη για την ελευθερία του. Η ανακάλυψη της εικόνας συνδέθηκε με πλήθος θαυμάτων και σηματοδότησε την έναρξη των εργασιών για να ανεγερθεί ο Ιερός Ναός της Μεγαλόχαρης. Στην εικόνα απεικονίζεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ να προσφέρει λευκό κρίνο στην Παναγία – σύμβολο αγνότητας – αναγγέλλοντας τον Ευαγγελισμό της.
Τα πρώτα θεία σημάδια
Το 1821, ο Μιχάλης Πολυζώης από την Τήνο έλαβε όραμα από την Παναγία που του αποκάλυπτε ότι η εικόνα της είναι θαμμένη στο χωράφι του Αντώνιου Δοξαρά και, παρόλο που οι πρώτες αναζητήσεις απέτυχαν, αργότερα ο Ιωάννης Γκιουζές προφήτευσε πως η γη αυτή θα προσελκύει χιλιάδες προσκυνητές.
Το όραμα της Αγίας Πελαγίας
Η μοναχή Πελαγία (κατά κόσμον Λουκία Νεγρεπόντη), γνωστή για την πίστη και την αυστηρή ασκητική της ζωή, είχε τρεις θεϊκές εμφανίσεις της Παναγίας τον Ιούλιο του 1822. Στην τρίτη εμφάνιση, πείστηκε να αποκαλύψει το όραμά της στην ηγουμένη Μελανθία, τον Σταματέλο Κανγκάδη και τον Επίσκοπο Γαβριήλ.
Η Πελαγία ανακοινώνει το όραμά της
Σύμφωνα με την παράδοση η Πελαγία είπε σε 3 ανθρώπους τι είχε δει. Την Μελανθία Παρασκευά- Ηγούμενη στο Μοναστήρι του Παναγίας, τον Σταματέλο Κανγκάδη και τον επίσκοπο Γαβριήλ. Ο επίσκοπος Γαβριήλ, ενθυμούμενος ότι και άλλος ένας ντόπιος, ο Πολυζώης του είχε μιλήσει για το ίδιο όραμα που αφορούσε την εύρεση της εικόνας στο γνωστό πλεόν χωράφι, ανακοίνωσε στους τοπικούς άρχοντες και στους πολίτες της Τήνου την έναρξη των ανασκαφών.
Οι πρώτες ανασκαφές, η χολέρα και η εύρεση της εικόνας
Οι ανασκαφές ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 1822 και αποκάλυψαν ερείπια αρχαίων ναών, χωρίς όμως την εικόνα. Η εμφάνιση χολέρας λίγο αργότερα θεωρήθηκε θεία προειδοποίηση και έτσι, οι εργασίες ξανάρχισαν στις 25 Νοεμβρίου 1822. Στις 30 Ιανουαρίου 1823, οι εργάτες βρήκαν το πρώτο κομμάτι της εικόνας με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, ενώ Λίγο αργότερα βρέθηκε και το δεύτερο μέρος. Αν και η πίσω πλευρά της εικόνας ήταν καμμένη, το πρόσωπο της Παναγίας παρέμεινε άθικτο. Η εικόνα παραδόθηκε με σεβασμό στον Επίσκοπο και το θαύμα είχε πια ολοκληρωθεί.
Ο Ιερός Ναός της Μεγαλόχαρης
Αμέσως μετά την εύρεση της εικόνας, ξεκίνησε η ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού. Ο ναός έχει μήκος 19,75 μ. και πλάτος 12,10 μ., και χτίστηκε με μάρμαρα από την Τήνο και τη Δήλο. Όποτε τα μέσα λιγόστευαν, η Μεγαλόχαρη ενέπνεε νέους ευεργέτες να βοηθήσουν, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθεί ένας ναός-θαύμα.
Ο Ιερός Ναός της Μεγαλόχαρης και οι χώροι του
Στο ισόγειο του ναού βρίσκεται η εκκλησία της Εύρεσης της Εικόνας και τρία παρεκκλήσια με τοξωτά ανοίγματα. Εκεί υπάρχουν αγιασμός και κολυμπήθρες για βαπτίσεις, ενώ στον πρώτο όροφο, συναντάμε την κύρια εκκλησία του Ευαγγελισμού, με τριμερή βασιλική αρχιτεκτονική, έργο του αρχιτέκτονα Ευστράτιου Κολονάρη.
Το καμπαναριό στη Μεγαλόχαρη Τήνου
Το καμπαναριό στον Ιερό Ναό της Μεγαλόχαρης δεσπόζει πάνω από τη Χώρα της Τήνου, σαν να την ευλογεί. Είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Φιλιππότη, με σχέδιο του αρχιτέκτονα και Ακαδημαϊκού Αναστάσιου Ορλάνδου.
Τα μουσεία του συγκροτήματος της Παναγίας
Το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου φιλοξενεί πέντε σημαντικά μουσεία:
1. Μουσείο Εικόνων και Κληρικών Θησαυρών
Ιδρύθηκε το 1971 και στεγάζει εικόνες από την Τήνο, καθώς και το πρώτο αντίγραφο της Αγίας Εικόνας με τη Μεγαλόχαρη αλλά και ιερούς θησαυρούς.
2. Μουσείο Κληρικών Σκευών
Από το 1996, στεγάζει λειτουργικά σκεύη και αντικείμενα εξαιρετικής τέχνης.
3. Αίθουσα Τέχνης
Η συγκεκριμένη αίθουσα αποτελεί δωρεά του Αθανάσιου Παπαδόπουλου και είναι γεμάτη με έργα ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών.
4. Μουσείο Τηνιακών Γλυπτών
Ιδρύθηκε το 1930 και φιλοξενεί έργα των σημαντικότερων γλυπτών του νησιού, ενώ το εμπλουτίζουν διαρκώς.
5. Μουσείο Αντώνιου Σώχου
Συλλογή 16 έργων του Ακαδημαϊκού Αντώνιου Σώχου, από μάρμαρο, γύψο, πηλό και ξύλο.
Τα θαύματα της Μεγαλόχαρης
Χιλιάδες πιστοί, από την εποχή της Πελαγίας έως σήμερα, αναφέρουν θαυματουργές θεραπείες και παρεμβάσεις της Παναγίας στη ζωή τους, και ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, οι πιστοί επισκέπτονται τον Ιερό Ναό της Μεγαλόχαρης και προσφέρουν “τάματα” – από πολύτιμα αντικείμενα μέχρι προσωπικά κειμήλια.
Ξεχωρίζει το μαρμάρινο συντριβάνι δίπλα στον ναό, δώρο του Μουσταφά Αγά Κιουτακιρτζή, μουσουλμάνου αξιωματούχου που θεραπεύτηκε ύστερα από προσευχή στη Μεγαλόχαρη.
Το Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου σήμερα
Το Ίδρυμα συνδέει την πνευματική αναγέννηση του Έθνους με την πίστη στην Παναγία. Ο εορτασμός του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου) συμπίπτει με την επέτειο της Επανάστασης του 1821, δίνοντας βαθύ συμβολισμό.
Το Ίδρυμα στηρίζει κοινωνικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις, ενώ συνεχίζει να είναι πηγή ελπίδας και έμπνευσης για ολόκληρο τον ελληνισμό.