Πέμπτη, 29 Οκτωβρίου 2020 / Published in Ιστορία

Πάμε σαν άλλοτε

Υπάρχουν φορές που ο χρόνος περνά αμείλικτος από δίπλα μας. Άλλες πάλι, που το

χτες ζει συνυφασμένο με το σήμερα και το απολαμβάνουμε, μπουκιά μπουκιά, σαν τσιμπητή τυρόπιτα με δροσερό νεράκι. Αυτή είναι η “Υδρούσα” με την μακρά Ιστορία και την παράδοσή της.

Κάπως έτσι άρχισαν όλα
Το νησί του Αιόλου όπως είναι διαδεδομένο σήμερα λόγω των ισχυρών βοριάδων, κατοικείται από τα προϊοστορικά χρόνια. Το όνομά του το πήρε από τον πρώτο οικιστή, τον βασιλιά Τήνο από τη Μικρά Ασία. Στα βιβλία την Τήνο θα την βρούμε και σαν Υδρούσα λόγω των πολλών πηγών της περιοχής αλλά και σαν Οφιούσα από ένα είδος κέδρου που λεγόταν φίδες. Η Τήνος δεν περιήλθε σε Τούρκικα χέρια παρά μόνο το 1715 κι αυτό για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αν θέλουμε να εστιάσουμε σε 2 σταθμούς στη ζωή του νησιού, αυτοί δεν είναι άλλοι από την εύρεση της εικόνας της Μεγαλόχαρης τον Ιανουάριο του 1823 και τον τορπιλισμό της Έλλης στο λιμάνι της Τήνου από τους Ιταλούς τον 15Αύγουστο του 1940.
Μια λάμπα πετρελαίου και ένα κοφτό κέντημα
Ακόμα κι αν δεν είχαν πάει στις Ουρσουλίνες ή στη σχολή ραπτικής του νησιού, οι γυναίκες της Τήνου, την ημέρα μπορεί να βοηθούσαν στα χωράφια τον κτηνοτρόφο σύζυγο, αλλά τα βράδια δίπλα από μια λαμπίτσα πετρελαίου έφτιαχναν χειροποίητα κεντήματα για να τα στρώσουν στο “καλό” τραπέζι ή να προικίσουν την κόρη της οικογένειας.
Οι άντρες από την άλλη έπρεπε να βρίσκονται στα χωράφια πριν να χτυπήσει η καμπάνα. Στη διαδρομή χαιρετούσαν όλο τον κόσμο. Ήξεραν άλωστε κάθε πέτρα στο νησί αφού λέγεται ότι οι ίδιοι τις είχαν κουβαλήσει.

Πάμε σαν άλλοτε

Ο ντελάλης σαν ντελίσει
Μέχρι να φτάσουμε στην αμεσότητα των βίντεο κλήσεων και του live streaming, και με τον ΟΤΕ να βάζει τα πρώτα τηλέφωνα στο νησί το 1955- ένα για κάθε χωριό- και καμπίνες για τηλεφωνήματα με χρέωση στο δρόμο της Μεγαλόχαρης, τα νέα που έρχονταν από τον Πειραιά στη Χώρα και έπρεπε να μαθευτούν σε όλα τα χωριά, ήταν δουλειά του ντελάλη ή του παπά του χωριού. Ο τελευταίος ντελάλης της Τήνου ήταν ο Κωνσταντής Μαρουδιάς από το χωριό Αγάπη, γνωστός ως Κακάκιας. Κι αν ο ντελάλης δεν συγκαταλεγόταν στα επίσημα επαγγέλματα των ανθρώπων της Τήνου, οι πηγές λένε ότι εκείνα τα χρόνια οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι, αμπελουργοί ή καλαθοπλέκτες. Ένα ζευγάρι κοφίνια για 50 οκάδες πατάτες ήταν μια καλή συναλλαγή στα μπακάλικα της Χώρας. Μη ξεχνάμε άλωστε ότι οι Τηνιακοί ανέπτυξαν από νωρίς το εμπόριο με το λιμάνι του Πανόρμου να πρωταγωνιστεί στις μεταφορές του μαρμάρου σε όλη την Ελλάδα. Όσοι δεν έκαναν κάποιο από αυτά τα επαγγέλματα, ήταν απλά γιατί δεν ζούσαν εκεί…αφού η Τήνος αριθμεί δεκάδες άντρες στο επάγγελμα του ναυτικού. Η ναυτική της δύναμη φαίνεται και από τα πρώτα της αρχαία νομίσματα τα οποία φέρουν την προτομή του Ποσειδώνα από τη μια πλευρά και μια Τρίαιανα από την άλλη.
Όταν η μάνα γη…τρατάρει
Η πληθώρα γεύσεων της Τηνιακής γαστρονομίας δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από την αξιοποίηση των πρώτων υλών που υπήρχαν σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο. Κάθε σπίτι συνήθως είχε τα δικά του “ζωντανά” για να κάνει χοιροσφάγια, ή οι πιο ευκατάστατοι της περιοχής είχαν περιστεριώνες, αφού αποτελούσαν δείγμα ευγενικής καταγωγής και κοινωνικής ευμάριας. Τυριά σε τουλουπάνια και ρακιζιό για να φτιάξουν ντόπια ρακί, επίσης ήταν στην καθημερινότητα των σπιτιών. Με τα αγκιναροχώραφα του Κάμπου και της Περάστρας, η αγκινάρα κατείχε πρωταγωνιστική θέση στη Τήνο. Κάππαρη, ντοματάκι, τυρί, μέλι, κρασί, παστέλι σε λεμονόφυλλα, αμυγδαλωτά και τόσα άλλα προϊόντα, τα βλέπουμε από τότε μέχρι σήμερα στα πιάτα της Τηνιακής κουζίνας.
Για κεκ και λικεράκι
Αναμφίβολα η πίστη και ο ναός της Μεγαλόχαρης έπαιξε και παίζει καταλυτικό ρόλο στη ζωή του νησιού. Στη γιορτή της Παναγίας τον 15 Αύγουστο στην Τήνο συνέρρεαν καράβια γεμάτα κόσμο. Από τον απλό πολίτη που ήθελε να κάνει το τάμα του μέχρι βασιλιάδες επισκέπτονταν την Τήνο με ευλάβια, κι εκείνη τους έδειχνε σιγά σιγά τις αρετές της. Μια βόλτα στο δρόμο της Μεγαλόχαρης. Στάση για καφέ με τσιμπητή τυρόπιτα. Να βάλουμε τα καλά μας για την περατζάδα το απόγευμα. Νέοι άντρες ντυμένοι στην πένα με το κοστούμι και το γιλέκο να αποτελεί must της εμφάνισης. Κυριακή πρωί όλοι στην εκκλησία. Κι αν για τον σημερινό επισκέπτη το τοπίο έχει αλλάξει από τις φωτογραφίες εποχής, η βασική ιδέα παραμένει πάντα η ίδια. Η Τήνος σε κάνει πιστό οπαδό της, με το θρησκευτικό κομμάτι για σημαιοφόρο αλλά δεκάδες άλλα χαρίσματα να περιμένουν στη σειρά…